Meisjesbesnijdenis

Wat is meisjesbesnijdenis?

Meisjesbesnijdenis, ook wel vrouwenbesnijdenis of vrouwelijke genitale verminking, is het (deels) verwijderen van het vrouwelijke geslachtsdeel. Er zijn verschillende typen meisjesbesnijdenis, deze worden clitoridectomie, excisie en infibulatie genoemd (bron: RIVM). Bij alle vormen van meisjesbesnijdenis worden jonge vrouwen op een ernstige manier verminkt.

Waarom bestaat meisjesbesnijdenis?

In verschillende Afrikaanse nomadische gemeenschappen wordt meisjesbesnijdenis gezien als een belangrijke traditie. Het kenmerkt de overgang van meisje naar volwassenheid. Na de besnijdenis is het meisje klaar om te trouwen en een gezin te stichten. Ze stopt dan meestal met school. 

Wat doen wij om meisjesbesnijdenis te stoppen?

Wij vinden dat elk meisje het recht heeft op een gezonde toekomst. Daarom willen we dat vrouwelijke genitale verminking stopt. Dit doen wij door een alternatief ritueel aan te bieden aan gemeenschappen. 

Alternatief ritueel besnijdenis 

Met het alternatieve ritueel voorkomen we dat meisjes besneden worden. Dit ritueel is heel feestelijk. Met zang, dans, prachtige kleding, een ereboog en al het moois uit de nomadentraditie. Maar zónder besnijdenis.

In plaats daarvan krijgen de meisjes en jongens drie dagen lang workshops over seksualiteit, bevallen, mensenrechten en het belang van het volgen van onderwijs. Deze voorlichting draagt bij aan het versterken van eigenwaarde en het maken van eigen keuzes. Na de workshops volgt op de laatste dag de grote ceremonie. 

Wat hebben we tot nu toe bereikt in onze strijd tegen meisjesbesnijdenis?

Inmiddels zijn 22.000 meisjes niet besneden. Als meisjes niet worden besneden lopen ze geen complicaties op en is de kans veel groter dat ze naar school kunnen blijven gaan. Afschaffing van besnijdenis van vrouwen leidt tot positieve verandering binnen gemeenschappen. Het heeft een sterk effect op de gelijkheid tussen man en vrouw, en zorgt dat vrouwen economisch gezien zelfstandiger worden.

Daarnaast zien we al mooie resultaten in Kilindi (Tanzania) en Kajiado (Kenia), waar de wetten van Masai zijn veranderd. Vrouwen praten nu mee tijdens bijeenkomsten en vergaderingen. Ook is de minimumleeftijd om te trouwen verhoogd naar 21 jaar en is meisjesbesnijdenis verboden. Jonge mannen zeggen bovendien vaker dat ze niet zullen trouwen met een meisje dat besneden is.

Persoonlijke verhalen over meisjesbesnijdenis

Het verhaal van Esther

Esther (40) groeide op met een moeder die als besnijdster veel aanzien genoot in haar gemeenschap. Toch besloot ze voor zichzelf een heel andere weg in te slaan. "Wij vrouwen hebben genoeg geleden.”

Het verhaal van Emily

Ruim 25 jaar voerde Emily (73) meisjesbesnijdenissen uit. Daarmee hielp ze, zo geloofde ze, meisjes bij het volwassen worden. Maar de tijden veranderden, en Emily veranderde mee: ze verzet zich nu tegen de traditie. 

Rolmodellen in de strijd tegen meisjesbesnijdenis

Om vrouwenbesnijdenis tegen te gaan, zetten wij rolmodellen vanuit de gemeenschap in. Wij noemen hen 'champions'. Nice Leng'ete is een van hen. In 2018 is zij door Time Magazine uitgeroepen tot een van de meest invloedrijke personen. Nice heeft het opvanghuis A Nice Place geopend. Hier kunnen meisjes en jonge vrouwen naar toe als ze te maken krijgen met meisjesbesnijdenis of een gedwongen huwelijk.

Bekijk hieronder het filmpje van onze gamechanger Nice Leng'ete: 

Onze andere rolmodellen 

'Het gaat de goede kant op'

Lerares en activiste Memusi Lente heeft een duidelijke missie: zorgen dat geen enkel meisje uit haar gemeenschap in de Keniaanse regio Kajiado nog besneden wordt. En het gaat de goede kant op, vertelt ze. “Mensen die ons vroeger veroordeelden, accepteren nu onze mening."

'Ik heb spijt van mijn daden'

Jaren nadat ze zelf werd besneden, koos Darmi ervoor om besnijdster geworden. “Ik heb daar nu spijt van. Maar toen ik hiervoor werd gevraagd zei ik volmondig ja. In mijn gemeenschap is besnijdster een eervol beroep, omdat meisjes dankzij jou volwassen worden."

Veelgestelde vragen over meisjesbesnijdenis

Is het meisjesbesnijdenis, vrouwenbesnijdenis of vrouwelijke genitale verminking?

Rondom dit onderwerp worden de termen meisjesbesnijdenis, vrouwenbesnijdenis en vrouwelijke genitale verminking gebruikt. Amref Health Africa geeft de voorkeur aan het gebruik van de term ‘meisjesbesnijdenis’. De meisjes worden namelijk vaak op jonge leeftijd besneden, nog voordat zij echt vrouw zijn.

Vrouwelijke genitale verminking is een vertaling van Female Genital Mutilation and Cutting, de term die gebruikt wordt door de World Health Organization (bron: WHO). De WHO geeft voorkeur aan deze term, omdat het hierin duidelijk om verminking gaat.

Wat zijn de gevolgen van meisjesbesnijdenis?

Meisjesbesnijdenis draagt veel risico's met zich mee:

• Op de korte termijn: directe complicaties door het besnijden zelf zoals pijn, bloedingen en infecties.
• Op de lange termijn: problemen rondom de menstruatie, lastige en pijnlijke bevallingen en depressies. Daarnaast zijn er risico’s zoals onvruchtbaarheid en infecties aan de urinewegen.

Sommige meisjes en vrouwen overlijden als gevolg van deze complicaties. Daarnaast beperkt besnijdenis het seksuele genot van vrouwen. Daarmee ontneemt dit ook hun recht op veilige en gezonde seks.

Meisjesbesnijdenis leidt niet alleen tot medische complicaties maar ook tot risicovolle tienerzwangerschappen en massale schooluitval. Besneden meisjes worden namelijk eerder uitgehuwelijkt. Hiermee wordt de vicieuze cirkel van armoede waarin zij vaak leven in stand gehouden.

Meisjesbesnijdenis houdt, kortom, de ontwikkeling van meisjes tegen; besneden meisjes krijgen niet de kans om hun potentie te vervullen. 

Op welke leeftijd komt meisjesbesnijdenis voor?

Meisjesbesnijdenis vindt vaak plaats als de slachtoffers nog jong zijn. De exacte leeftijd hangt daarbij af van lokale tradities en omstandigheden. In sommige culturen worden meisjes een paar dagen na de geboorte al besneden. Het kan ook voorkomen dat meisjesbesnijdenis plaatsvindt vlak voor een huwelijk.

In welke landen komt meisjesbesnijdenis voor?

Meisjesbesnijdenis komt voor in veel Afrikaanse landen, maar ook in gebieden in het Midden Oosten zoals Irak en Jemen. Daarnaast komt besnijdenis van vrouwen voor in Azië, onder meer in Indonesië. In Afrika komt meisjesbesnijdenis het meest voor in Mali, Egypte, Soedan en Somalië. Amref Flying Doctors is actief in negen Afrikaanse landen en heeft goede resultaten geboekt in Tanzania en Kenia.

Is meisjesbesnijdenis toegestaan?

Meisjesbesnijdenis is een schending van de mensenrechten. Want:

• Het beperkt meisjes om gezond te zijn en te blijven.
• Meisjes worden gediscrimineerd op basis van hun geslacht.
• Meisjes worden blootgesteld aan mishandeling en andere onmenselijke praktijken.

Meisjesbesnijdenis is in veel landen strafbaar. Daders riskeren hier lange gevangenisstraffen - tot levenslang in Guinee, Oeganda en Kenia. Helaas zijn alleen wettelijke interventies niet voldoende. Meisjesbesnijdenis kan alleen stoppen als iedereen betrokken wordt: stamoudsten, politieke leiders, ouders, meisjes en jongens.

In Nederland is meisjesbesnijdenis verboden. Toch leven hier 41.000 meisjes en vrouwen met de gevolgen van hun besnijdenis. Van deze groep is meer dan 80% afkomstig uit Egypte, Somalië, Ethiopië, Eritrea, Soedan of Irak. Meisjes met deze herkomst worden vaak besneden als zij op vakantie zijn in dat land. Ook dit is verboden!