De context waarin wij werken

Afrika zorgde tijdens de Olympische (Covid-19) Spelen in Tokyo niet voor grote verrassingen. Kenia en Oeganda scoorden met zes gouden medailles voor hardlopen het hoogste op de medailleschaal. Maar helaas bereikte Oeganda ook haar diepterecord, namelijk die van de langste lockdown ter wereld als het om onderwijs gaat. Na twee jaar zijn de scholen eindelijk weer open.

Buurland Democratische Republiek Congo scoort met 0,1% met de laagste vaccinatiegraad ter wereld ook een ongewenst record. Maar het hele continent Afrika scoort laag als het om vaccineren gaat en dat is een wereldwijd probleem. De kans op het ontstaan van nieuwe virusvarianten wordt erdoor vergroot. Zo werd de omikronvariant voor het eerst waargenomen in Zuid-Afrika en Botswana. Dankzij initiatieven als COVAX en een betere samenwerking tussen Afrikaanse landen stijgt de vaccinatiegraad inmiddels sneller. Het grootste obstakel blijft echter het ontvangen en verspreiden van de coronavaccins.

Ondanks deze hindernissen rondom Covid-19 werden dankzij de expertise rond medische noodhulp uitbraken van onder andere ebola en cholera met succes onder controle gebracht. Een andere topprestatie is dat Afrika zelf een malariavaccin heeft ontwikkeld, waarmee 4 van de 10 malariagevallen voorkomen kunnen worden. Een absolute overwinning, want er sterven in Afrika jaarlijks nog 260.000 kinderen aan deze ziekte.

Gambia koerst als enige af op de vijf graden-grens van het Parijse klimaatakkoord. Dit blijkt uit onderzoek rond de Klimaattop in Glasgow. Terwijl het land verantwoordelijk is voor minder dan 0,01% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen, doet ze het meest om klimaatverandering te voorkomen. Tot nu zijn er in drieëndertig Afrikaanse landen wetten die plastic tasjes en ander single-use-plastic aan banden leggen of verbieden. Onder meer Kenia, Tanzania, en Oeganda verbieden het gebruik van plastic tasjes.

Klimaatbewustzijn lijkt een logisch gevolg van het feit dat het Afrikaanse continent hard wordt getroffen door klimaatverandering. In 2021 werd in Kenia bijvoorbeeld een overstroming afgewisseld met extreme droogte die leidde tot een voedsel-, water- en elektriciteitscrisis. Vrouwen en meisjes vooral op het platteland ervaren als hoofd van het huishouden, de gevolgen van klimaatverandering als eerste. Zij zijn verant- woordelijk voor het halen van water, vaak kilometers verderop. Tijd die ze op school of werk zouden moeten doorbrengen.

Vrouwen komen op achterstand door klimaatverandering, Daarnaast blijkt net als in Nederland dat er verandering nodig is aan het klimaat op de werkvloer van (onder meer) de Afrikaanse media-industrie. Seksuele intimidatie lijkt in Afrika wijdverspreid te zijn. In een onderzoek van Women in News zei de helft van de vrouwelijke journalisten die deelnamen dat ze het hadden meegemaakt.

Gelukkig heeft de verkiezing van Biden geleid tot de afschaffing van de ‘Global Gag Rule’ (anti-abortusmaat- regelen), een positieve stap in het herstellen van de inzet van de Verenigde Staten voor de gezondheid en rechten van vrouwen en meisjes wereldwijd.

In sommige Afrikaanse landen komen nog regelmatig gewapende conflicten voor en is democratie en politieke stabiliteit niet vanzelfsprekend. Een jaar van conflict in Ethiopië heeft duizenden doden geëist, meer dan twee miljoen mensen uit hun huizen verdreven en delen van het land tot hongersnood gebracht. In Mali, Soedan en Guinee werden regeringen omvergeworpen door het leger en er werd eenzelfde poging gedaan in Nigeria.

Sinds de dood van de leider van Boko Haram, Abubakar Shekau, half mei, valt de terreurorganisatie in een rap tempo uiteen. En binnen de koninklijke Zulu-familie in Zuid-Afrika, voltrekt zich een koningsdrama over de troonsopvolging en de miljoenenerfenis.

Weliswaar werd dit jaar geen Olympische geschiedenis geschreven door het continent Afrika, de recente gebeurtenissen vormen een goede voedingsbodem voor Afrikaanse auteurs. Nooit eerder wonnen zij zoveel prijzen, waaronder een Nobel- prijs. Afrika maakt van de ongelijkheid een kracht.