'Onderzoek naar kloof tussen wet en traditie is belangrijk'

19 december 2023

Dona Anyona wil ervoor zorgen dat meisjes en vrouwen in haar geboorteland Kenia hun rechten op het gebied van gezondheid en seks kunnen opeisen. Daarom begon ze onlangs aan een promotietraject van de Universiteit van Utrecht, in samenwerking met Amref International University in Nairobi. “Ik wil begrijpen waarom gemeenschappen vasthouden aan bepaalde tradities, zelfs als de wet die verbiedt. En met aanbevelingen komen over hoe verandering mogelijk is.”

“Ik kan niet tegen hitte,” verzucht Dona als ze in haar appartement in Nairobi aanschuift voor een videogesprek over de start van haar promotietraject. “Het wordt hier vanmiddag zo’n 28 graden, dat vind ik al te warm. Wat dat betreft pas ik goed bij het Nederlandse klimaat. Kou, regen en zelfs hagelbuien ken ik goed, door mijn jeugd die ik doorbracht in de hooglanden. Ik kan daar prima tegen.”

Haar bezoek aan Utrecht, aan het begin van de herfst, pakte wat dat betreft goed uit. “Ik heb een heerlijke tijd gehad. De stad is zo prachtig, met al die grachten. En Nederlanders zijn superaardig. Als ik even niet wist welke bus ik moest nemen of hoe laat die vertrok, was er altijd wel iemand om me te helpen. Het is veilig op straat, en iedereen is behulpzaam. Dat maakt het leven makkelijk!”

Dona Anyona groeide op in Molo, een stad in de hooglanden van Kenia, met een apotheker als vader en een verpleegkundige als moeder. De liefde voor de zorg werd haar zo met de paplepel ingegoten. Dona werkt nu voor Amref Health Africa en verzorgt lessen voor Amref International University. Van daaruit is ze geselecteerd voor een promotietraject aan de Universiteit van Utrecht. In deze reeks verhalen volgen we haar tot ze – hopelijk! – in 2027 haar doctorstitel krijgt. Deel 1: een Hollandse hefst.

Natuurlijk bracht Dona vooral veel tijd door op de universiteit, waar ze kennis maakte met haar docenten en studiebegeleider. Want uiteindelijk was dat het doel: een begin maken met haar promotietraject.

“Mijn werkterrein ligt op snijvlak van gezondheid en de wet,” vertelt ze. “Ik ben afgestudeerd als jurist en heb daarna, toen ik werkte bij de Keniaanse Nationale Commissie voor Mensenrechten, onderzoek gedaan naar rechten op het gebied van seks. De afgelopen vijf jaar werkte ik voor Amref aan een project op het gebied van seksuele gezondheid en rechten. Doel was onder meer om de positie van lokale en regionale zorgverleners te verstevigen. Zij kunnen er namelijk als geen ander voor zorgen dat de meisjes en vrouwen uit hun gemeenschappen leren dat hun lichaam alleen van hen is.”

Opvallend

Voor haar promotietraject gaat Dona zich verder verdiepen in dat onderwerp. “Toen ik begon met werken, ontdekte ik iets opvallends. Namelijk: de wet in Kenia verbiedt zaken als meisjesbesnijdenis en gedwongen huwelijken en geeft vrouwen zelfbeschikkingsrecht. Tegelijkertijd worden duizenden meisjes per jaar besneden of jong uitgehuwelijkt en is anticonceptie nauwelijks beschikbaar en behoorlijk taboe. Daar gaat dus iets helemaal mis.”

Wat dat is, dat weet ze wel. “Lokale gemeenschappen, vooral die in afgelegen gebieden, houden sterk vast aan hun eigen tradities, zelfs als die strijdig zijn met de wet. Ik wil onderzoeken hoe dat komt, uitvinden waarom sommige tradities hardnekkig zijn. En dan met aanbevelingen komen over hoe we dat kunnen veranderen.”

Want uiteindelijk is dat Dona’s doel: eraan bijdragen dat meisjes en vrouwen hun rechten kunnen doen gelden. “Ik wil dat meisjes nee kunnen zeggen tegen besnijdenis en tegen te jonge of gedwongen uithuwelijking, dat ze weten hoe ze zwangerschappen kunnen voorkomen. Dat ze hun stem kunnen laten horen, en ze daarin geaccepteerd worden.”

Potentieel

Want let wel: een besnijdenis, tienerzwangerschap of uithuwelijking staat niet op zich. “Vaak wordt een meisje besneden en daarna snel uitgehuwelijkt. In de meeste gevallen stopt ze dan met school, en raakt ze snel zwanger. Haar kans om een goede toekomst voor zichzelf op te bouwen, is dan wel verkeken. En dat zou ik misschien nog het liefst zien veranderen, dat al het potentieel van die meisjes niet verloren gaat maar vervuld wordt.”

Wil jij vanuit Nederland je stem laten horen tegen meisjesbesnijdenis? Teken dan ons manifest! 

Verder lezen

delen
Maandelijks verhalen uit Afrika ontvangen in je mailbox?
Doneer nu